Zondag 21 mei 2023, Zevende Paaszondag (jaar A)
Je weet wellicht dat ik een tijdje geleden mee mocht met de catechisten van Glabbeek op hun trip naar Rome. En hoewel het niet de eerste keer was dat ik de eeuwige stad kon bezoeken, heb ik daar een overrompelende ervaring opgedaan, een openbaring eigenlijk.
Met name bij ons bezoek aan het Colosseum.
Soms heb je dat: een gedachte die misschien altijd sluimerend aanwezig is geweest, treedt plots in volle heftigheid naar voren waardoor je iets dat je meende te kennen ineens met heel andere ogen gaat zien. Zo was het met mij die dag in het Colosseum. Ineens stond het daar voor mij als gebeiteld dat dit gruwelijk sportpaleis, dit onwaarschijnlijke theater van machtswellust en onmenselijke wreedheid, méér dan het pantheon of het Forum Romanum, het kloppend hart van het antieke Rome was.
Naar schatting zijn hier meer dan 1 miljoen grote dieren, leeuwen, tijgers, neushoorns, nijlpaarden, krokodillen en zelfs olifanten op de meest brutale manier afgeslacht. Dieren die weggesleept werden uit hun natuurlijke habitat in Afrika en die maandenlang doorbrachten in donkere ondergrondse kerkers.
Op het moment dat ze, halfblind en slecht gevoed, onder een brandende Italiaanse zon de arena werden ingejaagd, omringd door 50 000 brullende toeschouwers, bleken de dieren compleet het noorden kwijt en waren ze totaal niet opgewassen tegen de goedgeoefende en zwaarbewapende gladiatoren.
Gruwelijke slachtpartijen waren het. Maar het volk was er verzot op.
De aristocraten betaalden zich blauw aan de organisatie ervan, en het volk werd ermee zoet gehouden: “Brood en spelen”.
MEEDOGENLOOS
De rijkelijk tentoongespreide wreedaardigheid in het Colosseum had echter nog een andere functie dan het in het gareel houden van de wispelturige volksmassa’s. Het Colosseum, waar de keizer altijd prominent aanwezig was en besliste over leven en dood, toonde vooral ook aan de hele wereld: er is maar 1 absoluut gezag en dat is dat van Rome.
En al wie daar tegenin komt is reddeloos verloren. Er bestond geen enkele vorm van pardon. Edelen en zelfs koningen van overwonnen volkeren werden vermoord of ze werden slaaf en moesten elkaar afslachten in de arena.
Een zeer gesmaakte vorm van volksvermaak voor de toeschouwers.
Maar ook die toeschouwers waren geen momentje zeker van hun leven.
Slaven kon je sowieso vermoorden (als je de eigenaar maar vergoedde).
Maar ook het leven van gewone volkse mensen had geen enkele waarde en was op geen enkele manier beveiligd.
In Amerikaanse films over het antieke Rome zie je meestal vooral prachtige marmeren gebouwen met daarin mensen met hoogstaande principes en gedragen door een sterk wettelijk kader. Maar in werkelijkheid was Rome een wreedaardige maatschappij die bewust angst en terreur gebruikte om heel de wereld onder de knoet te houden.
VERVOLGINGEN
En toch zou deze maatschappij uiteindelijk door de knieën gaan voor een geloof dat alleen maar liefde, menselijkheid en zorg voor elkaar propageerde.
Mooi toch zou je denken. Maar de Romeinen waren niet dom.
En Rome heeft zich met alle geweld tegen dat geloof verzet.
De meest bloedige vervolgingen volgden elkaar op met de regelmaat van een klok.
Niets werd ontzien om het christendom met wortel en tak uit te roeien.
Op het eerste gezicht is dat erg verwonderlijk. Op godsdienstig vlak was Rome immers heel tolerant. Onverschillig eigenlijk.
Ieder overwonnen volk mocht gewoon zijn eigen godsdienst behouden en kreeg eigen priesters en tempels tot in Rome toe.
De Romeinen hebben het regeren zonder het minste pardon voor tegenstand zeker niet uitgevonden.
Hun bestuur was op vele vlakken beschaafder dan dat van de tirannen van de andere volkeren. De Romeinen waren alleen veel slimmer en sterker dan zij.
Maar christenen werden zonder pardon voor de leeuwen gegooid.
WAAROM?
Waar had Rome dan zo’n schrik van?
Ik denk dat de Romeinen zeer goed begrepen dat ze hier voor het eerst in de geschiedenis moesten afrekenen met een stroming waar al hun machtsvertoon en hun wreedheid niet tegenop gewassen was. Een stroming die hun eigen wereld zou ondergraven. Een leer die voor het eerst alle mensen, ook kleine mensen, armen en slaven, mensen met beperkingen en zieken, als mensen beschouwde en behandelde. En die daardoor een ongekende aantrekkingskracht uitoefende op de massa’s. Toen Jozef Cardijn, zoveel eeuwen later onderpastoor was in Laken, niet ver van het Koninklijk Paleis vatte hij die leer samen met de beroemd geworden woorden: “Het kind van de arbeider is evenveel waard, als het prinske in het paleis”.
Uiteindelijk gaf Rome zich gewonnen aan het christendom. Het Colosseum werd gesloten en van de afbrokkelende stenen werden kerken gebouwd.
Het was een beschaafde wraak op een mensonterend systeem.
Anders Bekeken 