Zondag 16 juli 2023, 15de zondag door het jaar (jaar A)
Wij hebben ons leven niet zelf in de hand. Wij bepalen niet zelf het begin, niet de duur, niet het einde ervan. De Duitse filosoof Friedrich Nietzsche ziet het zo: de krachten die ons eens zullen vormen, zijn al eeuwen onderweg.
En gedurende al die tijd ondergaan ze de invloed van andere krachten.
Ze schakelen die uit of verbinden er zich mee, waardoor ze zelf gewijzigd worden. En dit gaat zo eindeloos door totdat ze op een keer samenkomen en wij ontstaan. Als volkomen unieke wezens.
Nooit in al de voorbije miljoenen jaren is er iemand geweest zoals ik, en nooit zal er iemand zijn volledig aan mij gelijk. Ik ben, ieder van u, is volslagen uniek.
Die gedachte kan ons aanvankelijk met een zekere trots vervullen. Maar ze maakt ook triest en eenzaam.
Zeker nu in onze dagen, zoals ebbe na vloed, de zee van het geloof zich teruggetrokken heeft, en op het strand alleen maar eilandjes en schelpjes achterblijven. Dit is een tijd van individualisme, de tijd van de selfmade-man.
Ik moet het allemaal zelf doen, niemand doet het in mijn plaats. Wij gaan moedig en zelfbewust aan de slag. Maar er hangt een onmiskenbare droefheid over ons individualisme. Wij zijn immers het resultaat van toevallige en blinde krachten die ons gevormd hebben. Er is geen God die ons gewild heeft en van ons houdt. Wij doen wel erg “zelfstanderig”, maar we kunnen niet anders meer, we ZIJN gewoon alleen. Of we dat nu willen of niet. Omdat God weg is.
En blijkbaar heeft dat toch niet de verhoopte blijheid en vreugde over onze wereld gebracht.
En dus hebben wij, volmaakt voorspelbaar, de cultuur van het genieten uitgevonden. Of beter de plicht om te genieten. En genieten doe je van de zon, van rijkelijk eten en drinken, van seks en van op reis gaan. De nieuwe catechismus heeft dat zo bepaald.
Bijzonder zeldzaam zijn de moedigen die nog durven zeggen dat ze eigenlijk liever thuis en in hun tuin blijven dan naar Mallorca te gaan.
En dat komt omdat die voorgeschreven soorten genietingen naadloos verbonden worden met gelukkig-zijn, met een geslaagd en gelukkig leven leiden. Genieten = gelukkig zijn.
En wie wil dat niet?
Vandaar ook dat opa op de foto’s bij zijn begrafenis bijna altijd getoond wordt met een glas champagne in de hand, een foto genomen op het trouwfeest van zijn dochter. Een unieke foto.
Want de man dronk in werkelijkheid oneindig veel liever gezellig koffie met z’n kinderen. Maar men wil niet meer tonen dat opa veel betekend heeft voor andere mensen. Alleen maar dat hij genoten heeft van het leven. En dat is toch wel echt een cultuuromslag.
Wij dreigen op die manier te miskennen dat een echt mensenleven ook nood en pijn en periodes van ongelukkig zijn inhoudt. Als je dat voortdurend wil wegduwen met allerlei genietingen, kom je terecht in een soort van drugswereld.
Het af en toe al eens wat minder goed hebben, een beetje ongelukkig zijn, of zelfs heel triest zijn, is niet per se een ramp. Het hoort fundamenteel bij onze menselijke conditie. Maar ook hier is het oppassen!
Het adembenemende bonte palet dat het christendom uitmaakt heeft ook neigingen, opvattingen en modes gekend waarin lijden, boete en verstervingen bijna verheerlijkt werden.
Wij zijn daar gelukkig vanaf. Wij geloven dat je de Schepper van het leven het best eert door dankbaar te zijn en ervan te genieten.
Maar we moeten nu oppassen dat wij het leven niet helemaal bedelven onder een sfeertje van opgeklopt genieten.
Het leven is een te kostbaar geschenk om het zo te bagatelliseren.
Anders Bekeken 