Zondag 23 juli 2023, 16de zondag door het jaar (jaar A)
De lezing uit het Boek “Wijsheid” confronteert ons vandaag met een voor ons ongewone visie op macht. De idee wordt ontwikkeld dat juist de almacht van God de grond is van zijn rechtvaardigheid, zijn mildheid en zijn vergevingsgezindheid. Een op zijn minst interessante gedachte voor mensen zoals wij, die gewoon zijn van altijd een zekere reserve, om niet te zeggen een duidelijke achterdocht te koesteren bij elke vorm van macht.
Maar het Boek Wijsheid zegt: juist omdat er geen andere goden zijn, juist omdat er geen enkele kracht is die Gods macht evenaart, kan Hij mild en rechtvaardig zijn. Juist omdat God zichzelf niet staande moet houden t.a.v. bedreigende, concurrentiële krachten kan Hij zich de luxe permitteren om goed te zijn en mild voor de mensen.
Een interessante gedachte. En niet eens zo vreemd als ze op het eerste gezicht lijkt.
Want wijzelf gedragen ons in vele gevallen precies hetzelfde.
Wanneer wij een eerder negatief beeld hebben over macht dan is dat omdat wij “macht” bijna automatisch associëren met machtsmisbruik.
En wij beseffen dan niet eens dat wijzelf ons regelmatig in een situatie bevinden waarin wij absolute macht hebben over andere wezens en we die macht dan op een voortreffelijke manier gebruiken om goed te doen.
BOBBY
Voor onze hond bijvoorbeeld. Heel spontaan. Wij denken daar zelden over na.
Wij zijn bijna nooit bewust met die gedachte bezig. Maar onze hond is helemaal aan zijn baasje overgeleverd. Een kat is veel onafhankelijker. Die vindt zo nodig zelf wel eten en die gaat ook wel zonder ons op wandel. Liever zelfs dan mét ons.
Maar een hond, die is met huid en haar overgeleverd aan de goodwill van zijn baasje.
En dan zie je dat de overgrote meerderheid van de “baasjes” met heel veel genegenheid zorgdragen voor hun hondje. De beste brokjes zijn net goed genoeg, en het wandelingetje mag wat langer duren als Bobby dat wil, ondanks het vele werk. En bij het minste pijntje wordt de veearts er bijgehaald.
Zou dit verschijnsel er dan niet op wijzen dat als wij (absolute) macht hebben over andere wezens, wij, zoals God, spontaan die macht willen gebruiken om goed te doen? En welke dierenvriend zal ontkennen dat dit goeddoen hem ook een voldaan gevoel geeft en hemzelf gelukkig maakt?
Maar, als dit zo zit, kan je dan ook niet besluiten dat mensen die niet goed zijn voor hun dieren, of ze zelfs mishandelen—want die zijn er ook—afwijken van wat mensen spontaan en normaal doen?
ZIEK
En is het dan ook niet zo—en nu ga ik nog een stap verder—dat als mensen hun macht gebruiken om anderen onrecht en pijn aan te doen, dat je dat dan rustig abnormaal en ziek mag noemen?
Dat wij in normale omstandigheden, als wij ons lichamelijk goed voelen en geestelijk gezond zijn, dat wij dan spontaan geneigd zijn om goed te doen aan anderen. Dat het diepste in ons niet anders wil.
In de geneeskunde beseft men allang dat ons lichaam er altijd naar streeft zichzelf te genezen. Gezondheid is het streefdoel van het lichaam zelf.
En wat medicatie doet is niets anders dan het genezingsproces dat het lichaam zelf nastreeft te vergemakkelijken. Door zoveel mogelijk hinderpalen voor dat genezend streven van het lichaam tegen te werken.
In het geestelijke leven lijkt dat ook zo te zijn.
Als wij volkomen vrij zouden zijn, zoals de grote heiligen, dan zouden wij helemaal gericht staan op het goede. Maar wij zijn niet volkomen vrij.
Wij zijn angstig. Wij kapselen ons in en de anderen worden bedreigend. Het worden concurrenten en vijanden.
Wij zijn onaffe wezens, wij hebben nood aan verlossing. Wij hebben nood aan de hulp en de leiding van Hem-die-liefde-is. Hij kan ons afhelpen van onze angst.
Alle mogelijke soorten angst. Angst overgehouden van nare ervaringen, of zelfs meegekregen van onze voorouders via onze genen bijvoorbeeld. Angst die dan zelf weer oorzaak is van onze bezitterigheid en ons egoïsme.
Terwijl, als wij helemaal vrij zouden zijn van al die ellende, wij helemaal gericht zouden zijn op het goede.
Wij zijn veel beter dan we zelf durven denken.
Anders Bekeken 